Inhoud -- Voorwoord -- Auteurs -- 1. Inleiding -- 1.1. Inleiding -- 1.2. Veranderende karakteristiek van het specialisme KNO -- 1.3. Een ander concept -- 1.4. Ontwikkelingen binnen de moderne geneeskunde en de natuurwetenschappen -- 1.5. De geest als oorzaak van ziekte -- 1.5.1. KNO en psychiatrie, een historische relatie -- 1.5.2. De psychosomatiek -- 1.6. Onverklaarde klachten -- 1.7. Onverklaarde klachten in de KNO -- 1.8. Verantwoording van de inhoud -- 1.9. Toekomst -- 2. Een brok in de keel -- 2.1. Inleiding -- 2.3. Bij de KNO-arts -- 2.4. Standpuntnota 'Diagnostiek bij Globusgevoelens' -- 2.4.1. Omschrijving -- 2.4.2. Anamnese -- 2.4.3. Diagnostiek -- 2.4.4. Differentiaal diagnostische overwegingen -- 2.4.5. Evaluatie -- 2.4.6. Follow-up -- 2.4.7. Samenvatting -- 2.5. Therapie -- 2.6. Conclusie -- 3. Stemstoornissen -- 3.1. Inleiding -- 3.2. Vormen van afwijkend stem- en/of spraakgedrag -- 3.3. Verklaringsmodellen -- 3.4. Wetenschappelijk onderzoek -- 3.5. Emoties en afwijkend stem- en spraakgedrag -- 3.6. Psychologische benadering -- 3.6.1. Emotionele ontregeling en stem- of spraakstoornissen -- 3.6.2 Cognitieve benadering -- 3.7. Neuropsychologische benadering -- 3.8. Pathofysiologische benadering -- 3.9. Diagnostische procedure -- 3.10. Anamnese -- 3.11. Onderzoek -- 3.11.1. Keelspiegelonderzoek -- 3.11.2. Stemonderzoek -- 3.12. Route, bejegening, uitleg en adviezen -- 3.13. Therapie -- 3.13.1. Logopedische therapie -- 3.13.2.Visualisatiemethode -- 3.13.3. Manuele therapie -- 4. Geluiden in het hoofd -- 4.1. Inleiding -- 4.2. Waarneming en gestoorde waarneming: begripsbepaling -- 4.3. Anamnese -- 4.4. Lichamelijk en aanvullend onderzoek -- 4.5. Differentiaaldiagnose -- 4.5.1. Muzikale hallucinaties en andere zelfstandig voorkomende hallucinaties zonder wanen -- 4.5.2. Delirium -- 4.5.3. Schizofrenie.

4.5.4. Gebruik van geestverruimende middelen -- 4.6. Aanwijzingen voor het verdere beleid -- 5. Oorsuizen -- 5.1. Inleiding -- 5.2. Bekende oorzaken van oorsuizen -- 5.3. Fysiologische en psychologische achtergrond -- 5.4. Klachtenpatroon -- 5.5. Anamnese -- 5.6. Onderzoek, benadering en advies -- 5.6.1 De patiënt met oorsuizen in de beginfase -- 5.7. Enkele algemene richtlijnen voor de benadering van de verschillende patiëntengroepen -- 5.8. Conclusies -- 6. Duizeligheid -- 6.1. Inleiding -- 6.2. Duizeligheid -- 6.3. Oorzaken -- 6.4. Het neuro-otologisch onderzoek -- 6.5. Behandeling -- 6.5.1. Algemeen -- 6.5.2.Causale therapie -- 6.5.3. Symptomatische therapie -- 6.6. Hoe nu verder, begrijp je wel? -- 6.7. Conclusie -- 7. Mondbranden -- 7.1. Inleiding -- 7.2. Epidemiologie -- 7.3. Het klachtenpatroon -- 7.3.1. Aard van de klachten -- 7.3.2. Plaats van de klachten -- 7.3.3. Beloop van de klachten -- soms gedurende vele maanden of jaren. 7.3.4. Aanleiding van de klachten -- 7.4. Andere mondklachten -- 7.4.1. De droge mond -- 7.4.2. Smaakstoornissen -- 7.4.3. Andere klachten in en rond de mond -- 7.5. Overige lichamelijke klachten -- 7.6. Enkele lokale en inwendige aandoeningen die mondbrandachtige klachten kunnen veroorzaken -- 7.6.1. Aandoeningen van het mondslijmvlies -- 7.6.2. De gebitsprothese -- 7.6.3. Dentogene aspecten -- 7.6.4. (Voedsel)allergie -- 7.6.5. Roken en alcoholgebruik -- 7.6.6. Hormonale oorzaken -- 7.6.7. IJzergebrek, vitaminedeficiënties en andere deficiënties -- 7.6.8. Geneesmiddelengebruik -- 7.6.9. Neurologische oorzaken -- 7.6.10. Mogelijk psychische oorzaken -- 7.7. Beleid -- 7.8. Conclusie -- 8. Verstoorde neusademhaling -- 8.1. Inleiding -- 8.2. Prevalentie -- 8.3. Symptomen -- 8.4. Oorzaken van niet-allergische rhinitis -- 8.4.1. Niet-allergische beroepsrhinitis -- 8.4.2. Medicamenteuze rhinitis.

8.4.2.1. Rhinitis medicamentosa -- 8.4.2.2. Cocaïne -- 8.4.3. Aspirine-overgevoeligheid -- 8.4.4. Hormonale, niet-allergische rhinitis -- 8.4.5. NARES -- 8.4.6. Fysische en chemische factoren -- 8.4.7. Inappropriate awareness of nasal symptoms -- 8.4.8. Idiopatische rhinitis -- 8.4.8.1. Het gevoel van neusverstopping -- 8.4.8.2. Bestaat idiopatische rhinitis wel? -- 8.5. Diagnose -- 8.5.1. Klachtenscorekaart -- 8.5.2. KNO-onderzoek/nasendoscopie -- 8.5.3. Neusprovocaties -- 8.5.4. Cytologie -- 8.5.5. Kweek -- 8.5.6. CT-scan neusbijholten -- 8.6. Behandeling -- 8.6.1. Medicatie -- 8.6.1.1. Lokaal corticosteroid -- 8.6.1.2. Antihistaminica -- 8.6.1.3. Atrovent -- 8.6.1.4. Capsaicine -- 8.6.1.5. Leukotriënen-antagonisten -- 8.6.1.6. Botuline -- 8.6.1.7. Decongestiva -- 8.6.1.8. Roken -- 8.6.1.9. Mucolytica -- 8.6.1.10. Sesamolie -- 8.6.2. Chirurgie -- 8.6.2.1. Conchareductie -- 8.6.2.2. Nervus vidianus-doorsnijding -- 8.6.3. Wat legt de KNO-arts uit aan de patiënt? -- 8.6.4. Wat kan de patiënt zelf doen? -- 8.6.4.1. Vermijden van irritantia -- 8.6.4.2. Neusspoelen -- 8.6.4.3. Stomen -- 8.6.4.4. Zink -- 8.6.4.5. Menthol -- 9. Reukstoornissen -- 9.1. Inleiding -- 9.2. Anatomie van de reuk -- 9.3. Vormen van reukstoornissen -- 9.3.1. Kwalitatieve reukstoornissen -- 9.3.2. Kwantitatieve reukstoornissen -- 9.4. Diagnostiek bij reukstoornissen -- 9.4.1. Anamnese -- 9.4.2. Reuktests -- 9.4.2.1. Psychofysische tests -- 9.4.2.2. Elektrofysische tests -- 9.4.3. Aanvullende diagnostische modaliteiten -- 9.4.3.1. Nasale fiberscopie -- 9.4.3.2. Prednisontest -- 9.4.3.3. Allergietests -- 9.4.3.4. Serologie -- 9.4.3.5. Radiologische beeldvorming -- 9.4.3.6. Intercollegiaal consult -- 9.4.3.7. Neusbiopt -- 9.5. Therapie van reukstoornissen -- 9.6. Conclusie -- 10. Slechte adem -- 10.1. Inleiding -- 10.2. Definitie -- 10.3. Etiologie van halitose -- 10.4. Diagnostiek.

10.5. Therapie -- 11. Ziekte van Ménière -- 11.1. Klachten en prevalentie -- 11.2. Historie en definitie -- 11.3. Definitie Ménière Groningen -- 11.4. Het binnenoor -- 11.5. Ontstaanswijze endolymfatische hydrops -- 11.6 Groningen Diagnostisch Protocol -- 11.6.1. Populatie -- 11.6.2. Toon- en spraakaudiogram -- 11.6.3. Elektrocochleografie -- 11.6.4. Otoakoestische emissies -- 11.6.5. Vestibulair onderzoek -- 11.6.6. Magnetic Resonance Imaging (MRI) -- 11.6.7. Perilymfatische drukmeting -- 11.6.8. Aldosteronbepaling -- 11.7. De diagnose van de ziekte van Ménière en toekomstperspectief -- 11.8. Behandeling van de ziekte van Ménière -- 12. Plotsdoven -- 12.1. Definitie -- 12.2. Epidemiologie -- 12.3. Diagnostiek -- 12.3.1. Differentiaaldiagnostiek -- 12.3.2. Speculeren over een mogelijke oorzaak van idiopatisch plotseling perceptief gehoorverlies -- 12.4. Behandeling -- 12.5. Andere adviezen -- 12.6. Lotgenotencontact en verdere informatie voor plotsdoven -- 13. Aangezichtsverlammingen en revalidatie van de mimische musculatuur -- 13.1. Inleiding -- 13.2. De acute fase -- 13.3. De chronische fase -- 13.4. Revalidatie van de mimische musculatuur -- 13.5. Anamnese en onderzoek -- 13.5.1. Restverschijnselen -- 13.5.2. Meetinstrumenten -- 13.6. De behandeling -- 13.6.1. Wanneer fysiotherapie? Indicaties en contra-indicaties -- 13.6.2. Mimetherapie na reconstructieve chirurgie van het gelaat -- 13.7. Nabeschouwing -- 14. Onverklaarde klachten en internet -- 15. Lichamelijk onverklaarde klachten: diagnose en behandeling -- 15.1. L'Homme machine -- 15.2. Lichamelijk onverklaarde klachten -- 15.3. Is het psychisch? -- 15.4. Conversiestoornis -- 15.5. Behandeling van lichamelijk onverklaarde klachten -- 15.5.1. De arts-patiënt-relatie -- 15.5.2. Behandeling van gevolgen van lichamelijk onverklaarde klachten -- 15.6. Recapitulatie -- Ziekenhuis Bronovo.